Hainbat konpainiek gailuetan dugun jarduera zelatatzen dute publizitatea ahalik eta “pertsonalizatuena” izateko. Hots, nolakoak garen zehatz mehatz jakin nahi dute kontsumituko dugun zerbaiten publizitatea jartzeko, horrela mozkinak ahalik eta handienak izatea bermatzen baitute. Algoritmoek eta enparauek “genetika” hitza asko erabiltzen dudala ondorioztatu dutenez (zergatik izango ote da? 🤔), Twitterren gene-publizitatea agertzen zait, batzuetan besteetan baino gehiago. Azter dezagun zer saldu nahi didaten.
Beno, aspalditik dudan (lau hilabete t’erdi baino gehiago!) zor bat kitatzera noa. Zientzia-artikulu baten lehen egilea naizenetan egindako lana azaltzen dut, baina gauza bategatik edo besteagatik lan hau azaltzea atzeratzen joan naiz. Izan ere, beranduago argitaratu zen hesteetako hanturazko gaixotasunari buruzko zientzia-artikulua lehenago azaldu nuen. Hau marka. Eskerrak kolon eta ondesteko minbiziari buruz egindako lan hau oso polita dela iruditzen zaidala!
Gaur 15 urte betetzen dira Edonola martxan jarri nuenetik. Urtero kontatzen dudan bezala, hasieran zeozer pertsonala zen, nire interesei eta harrikadei irtenbide bat izateko. Txoko txiki bat, asmo handirik gabekoa, zaletasun txiki bat. 8 urte baino gehiago dira genetikaren eta zientziaren dibulgaziora bideratu nuela. Hortaz, Edonolaren bizitza erdia baino gehiago horretan eman dut, beti ere txoko txiki bat izanda, asmo handirik gabekoa, zaletasun txiki bat. Ukronia ariketak asko gustatzen zaizkidanez, Edonola dibulgazioarekin jolasteko erabili izan ez banu edo, zuzenean, Edonola hasi ez banu, nolakoak izango ziren gauzak?
Dakizuen bezala, lehen egilea naizen zientzia-artikulu bat argitaratzen denean egin duguna azaltzeko ohitura daukat. Egia da ere, oraindik halako azalpen-artikulu bat zor dizuedala, laster zor hori kitatzea espero dut. Edonola ere, gaurkoan argitaratu berri den artikulu bat azaltzen saiatuko naiz. Batez ere bertako populazioa aztertu dugulako eta horrek beti interesa pizten duelako. Bertako populazioa esaten dudanean Donostia edo Gurutzetako ospitalean artatuak izan diren pertsonei ari naiz. Twitterren haritxo bat egin badut ere, hemen patxada handiagoz arituko naiz zeren blogak beti izango dira gure gotorlekuak eta hemen iruzkin pertsonalagoak egin ditzazket. Gauzarik normalena izan beharko luke zerbitzatzen duzun gizarteari azaltzea gizarte horretan egin duzun ikerketa bat.
Azken bi urteak estres proba bat izan dira maila, ertz eta arlo askotan. Pandemiak gure egitura guztiak jo ditu eta ditugun muga guztiak agerian utzi ditu. Horien artean zientziak eta bere egiteko moduak izan dira lehen lerroan jarri direnak. Periferian bizitzera ohituak, gauza arraroak egiten dituzten frikien talde bat bezala karikaturizatuak, bizi dugun egoera honetan zentraltasuna lortu dugu ikertzaileok eta zientziek. Gizartearen gehiengoak ikertzaileok pausu bat eman eta egoera deskodifikatzen laguntzea esker onez hartu badu ere, ikertzaileen eta zientzien aurkako erreakzio oldarkor bat egon da ere. Niri oso kezkagarria egin zaidan prozesua da, giro zientziafoboak sortzen dituen ondorio lazgarriengatik. Gero eta gehiago, batzuetan oso agerikoak, besteetan disimulatuak, baina helburu berdinarekin: zientzien sinesgarritasuna eta zientzietan konfiantza kaltetzea.
Txioerriak hitz egin zuen eta mikrobiotari buruzko haria egitea ideia ona zela erabaki zuen. Hortaz, hemen gaudenez, goazen harira 🧵! (Blogean ere dena batera jarri dut, errazago irakurtzeko)
Datorren astean mikrobiotari buruzko eskolatxo bat emango dut. Diapoak prestatzen punturik garrantzitsuenekin denok ulertzeko moduko hari bat egin nezakela bururatu zait. Zer dio txioerriak?
Gure ikasketa akademikoetan zehar egiten duguna da ikastea, besteek egindakoa birziklatzea eta marko horren barruko galderak erantzutea. Ez da gradu baten amaierara arte jakintza sortu behar dugula, besteek sortutakoa bilduta edo zuzenean guk sortzea ezagumendu hori, masterreko lanetan eta tesietan ere gertatzen dena. Sormen lan horretarako ez gaude guztiz prestatuak eta askotan galduta sentitzen gara edo itogarria egin ahal zaigu.
Urte hauetan lagunei hainbat gomendio eman diet halako egoeretan. Batzuei erabilgarriak egin zaizkie eta, tira, zuekin partekatzea bururatu zait. Ezagutzen ez ditudan pertsonek ere eduki ditzaten. Norbaiti lagungarri bazaio, asko poztuko naiz. Hauek nire esperientziatik eta ikuspuntutik dira, ez dizute zertan guztiz funtzionatu behar; baina inspirazio-iturri badira, gaitzerdi.
Urtebetetzeak ospakizun egunak dira, baina heltzen direnean pixka bat hausnartzeko ere erabiltzen ditugu, batez ere zenbaki berezietara heltzen garenean. Gaurkoan hogeitaguztiak betetzen ditut (euskaldunok hogeinaka zenbatzen dugu) eta 20-39 tarte honetan zerbaitek baldintzatu banau hori akademia izan da. Urte hauetan akademiarekin lotzen ditugun hainbat alderdi, bai forma aldetik, bai eduki aldetik, apurtzen edo birplanteatzen saiatu naiz. Nire izaeratik, nire balioetatik eta nire praktiketatik. Beti outsider bat izan naiz, leku guztietan, frikienean ere. Badakit horrek gauzak zaildu dizkidala, baina atzera begiratuta, ez naiz ezertaz damutzen.
Zientzietan badugu ohitura oso higuingarri bat: dena neurtu behar dugu. Parametroak, neurriak eta beharrezkoa dena asmatzen dugu errealitatearen zati bat kuantifikatu ahal izateko eta horrela ondorioetara heldu. Edo ez. Zeren gauza bat da asmoa eta beste bat egitea lortzen duguna.
Xabier Landabideak, komunikazioan adituak, eskertu zuen hainbat lagunok egiten dugun dibulgazio-lana, baina komunikabideetan zientzia jebiagoa argitaratzea ere eskertuko lukeela.
Hortaz, denboraldi honetarako, otu zait noizean behin gai totxoak modu hardcorean lantzea. Total, nire bloga da (ados, ez da Berria) eta bertan nahi dudana egiten dut, nire arauak apurtzea barne 😝. Gai totxo horien artean bada gauza bat niretzat liluragarria dena eta, era berean, buruhaustea eta oso hardcorea: bizi guztia (ia) berdina da. Orain dela hainbat urte gaia hona ekarri nuen eta gaurkoan berriro ere ekarriko dut hona. Orduan, Ruperren abestiei erreferentziekin egindako jolas bat izan zen; gaurkoan ariketa intelektual bezala eskakizun handiagoa duen zerbait izango da.