Aste hauetan zientzia gizarteratzen ibili naiz I. Kultura Zientifiko Jaialdiarekin bat eginez. Genomika eta eboluzio hizpide, ezagumendua denon eskura jartzea izan dut helburu. Hona idatzitakoaren bilduma:

Aurrekoan #kzjaiako ontzei kosk egiten bukatu nuela idatzi nuen, baina ostegunean legamiaren kromosoma sintetiko bat egin zutela Science-k plazaratu zuen, Elhuyar aldizkarian bikain azalduta . @txonimatxain ek zirikatu ostean, eta @eidercarton eta @AnaGalarraga1 medio (eskerrik asko!), jatorrizko artikulua irakurri nuen.

Ez dok amairu Euskal Herriako kultura mugimendu abangoardista izan zen Asteotan Edonolatik kultura zientifikoa hedatzen saiatu gara jende askorekin batera #kzjaia ren barnean. Ez dok amairu ere, ez dago malefiziorik esateko beste era bat da. Eta zer da malefizio bat? Zorte txarra edukitzea. Eta zer da zorte txarra? Zoriz gertatzen…

Hackatibismotik jakin badakigu programek kode irekia behar dutela informazio eta funtzio horiek ulertu eta berrerabiltzeko. Geneak eta genomak, DNA hizkuntzan idatzitako informazio eta funtzio zatiak diren heinean, eta informazio trukearen bidez edo dagoen informazio aldatuz funtzio berriak lortzen diren heinean, eboluzioa kode irekikoa dela esan genezake.

Hemokromatosia azaldu nizuenean gaixotasunak eboluzioaren bidez ulertu daitezkela esan nizuen. Gaurekoan beste adibide batekin nator: anemia faltziformea .

Dakizuen bezala #kzjaia rekin bat egiten duen sarrera bakoitzari taula periodikoaren txokolate ontza birtual bat ematen zaio. Honako hau kosk egiten diodan 10. denez, ospatzeko zeozer berezia bururatu zait. Bai, kakaoaren genomari buruz idatziko dut.

Orain arte bizitzaren zuhaitzaz edo sareaz aritu naiz, adarrak espezie taldeak direla eta adaxkak espezieak. Eta batzuetan sareak eraiki behar direla informazio genetiko zatitxo batzuk adar batetik bestera salto egin dezaketelako. Eta enborra izaki bizidun guztien arbaso komuna izango litzatekela. Baina tranpa txiki bat egin dizuet, ez dut esan enbor…

#kzjaia ren barruan genetikari buruz izan ditzazkezuen galderak erantzuteko asmotan genetikariari galdetu ataltxoa hasi nuen. Aniturri BHItik jaso ditut lehengo galderak , ea erantzuteko gai naizen.

Aurrekoan bizitzaren zuhaitzari buruz aritu nintzen eta zenbat eta genomaren eskualde (sekuentzia, gene) gehiago erabili zuhaitza finagoa izango zela esan nizuen. Baina biologian dena ez da hain erreza, bestela ez litzateke hain dibertigarria izango. Zeren genomaren eskualde (sekuentzia) ezberdinak erabilita batzuetan informazio kontraesana ematen dute. Hots, eskualde batekin A eta…