COVID-19 gaixotasuna hedatzen hasi zenetik SARS-CoV-2ak (etxekoentzat Koro) ezusteko handiak eman dizkigu. Hasieran ez (ge)nuen merezi zuen bezain serio hartu kontua eta pandemiak eskuartean eztanda egin zigunean ohartu ginen hau ez zela edozein birus. Hala, oso zuhurra naiz Kororen inguruan sortzen diren berri onekin edo itxaropentsuekin (bai, balizko txertoaz ari…
-
-
Baheketa
Koronabirusaren pandemiarekin hitz eta gauza berri askotara ohitua gara. Horien artean baheketak daude. Herri batean positiboen kopurua asko igotzen denean, testak egitera deitzea, hain zuzen ere. Aste honetan horrelako batean parte hartu dut. Bakoitzak bere arrazoiak ditu halako deialdi batean parte hartzeko edo uko egiteko. Nire partetik, batetik, ahal den…
-
Etxeratze-agindurako genetika (117): Genetikaren etorkizuna (11)
Nature Reviews Genetics aldizkariak, 20 urte bete dituela erabilita, 12 ikertzaileri genetikaren eta genomikaren etorkizunaz aritzeko eskatu die, jakintza-arlo horiek dituzten aukeren eta errenkoei buruz, hain zuzen ere. Blog honetan genetikak eta genomikak ematen duten azaltzen saiatzen naizenez, interesgarria iruditu zait iritzi horiek hona ekartzea. Horrela, etorkizunean jorratuko ditugun gaiak gaurdanik…
-
Etxeratze-agindurako genetika (116): Zientziaren erantzuna COVID-19aren aurrean
Pandemia honetan zientzia ezinbestekoa izan dela argi dago. Baina nola eragin die zientziagintzan ari direnei pandemiak? Zer nolako iritziak dituzte bere kudeaketa eta ondorioei buruz? Frontiers taldeak akademiak COVID-19aren pandemiaren aurrean nola erantzun duen ezagutzeko inkesta bat abiatu zuen eta 25.000 ikertzaile inguruk bete dute. Hauek dira jasotako iritzien ondorio nagusiak:
-
Urtebetetzea
Asteazkenean nire urtebetetzea izan zen. 38 bira oso eman dizkiot eguzkiari. Asko gustatzen zaidan eguna da, urteak betetzea ospatzea pila bat gustatzen zait. Aurten, gainera, lehenengo aldiz jai-egun bezala hartu dut, lasaiago eta gusturago ospatzeko. Jaio nintzenetik HIESaren pandemia hor bazegoen ere, aurten bizi izan dugun COVID-19aren pandemiak gogor jo…
-
Etxeratze-agindurako genetika (115): Genetikaren etorkizuna (10)
Nature Reviews Genetics aldizkariak, 20 urte bete dituela erabilita, 12 ikertzaileri genetikaren eta genomikaren etorkizunaz aritzeko eskatu die, jakintza-arlo horiek dituzten aukeren eta errenkoei buruz, hain zuzen ere. Blog honetan genetikak eta genomikak ematen duten azaltzen saiatzen naizenez, interesgarria iruditu zait iritzi horiek hona ekartzea. Horrela, etorkizunean jorratuko ditugun gaiak gaurdanik…
-
Etxeratze-agindurako genetika (114): Koro kontserbakorra
Gure iruditerian beti birusak mutazioekin lotzen ditugu. Birusek mutazio superarriskutsu bat izan dezaketela eta orduan superbirusa bilakatu. Baina, mutazio gehienak, oro har kaltegarriak izan ohi dira. Egia da, noizbehinka, mutazioek birusen edo izakien gaitasunak hobetzen dituztela eta hedatzen direla. Hori dela eta, pandemian zehar SARS-CoV-2 birusak izan dituen mutazioak eta horiek nola…
-
Hilerriak
Gaurko egunean ohitura dago herri honen parte batean hilerriak bisitatzea. Bertara hildako senideak bisitatu eta loreak eramaten zaizkie. Hemeretzi urte dira gurean egun horretan gure liturgia sortu genuenetik. Hasieran amamari Busturiako hilerrira bisita egiten genion. Lehenengo Foruan gelditzen ginen berak gosalduko lukeen bezala gosaltzera; gero Bizkaiko herri random batera joaten…
-
Etxeratze-agindurako genetika (113): Genetikaren etorkizuna (9)
Nature Reviews Genetics aldizkariak, 20 urte bete dituela erabilita, 12 ikertzaileri genetikaren eta genomikaren etorkizunaz aritzeko eskatu die, jakintza-arlo horiek dituzten aukeren eta errenkoei buruz, hain zuzen ere. Blog honetan genetikak eta genomikak ematen duten azaltzen saiatzen naizenez, interesgarria iruditu zait iritzi horiek hona ekartzea. Horrela, etorkizunean jorratuko ditugun gaiak gaurdanik…
-
Etxeratze-agindurako genetika (112): Gene-erregulazioa
Geneek funtzio biologikoak burutzen dituztenez beti interesa sortzen dute. Askotan helburua da gaixotasun baten edo ezaugarri baten oinarrian dauden geneak zeintzuk diren ezagutzea. Horregatik giza genoma sekuentziatu zenean itxaropen handiak jarri ziren gaixotasunen eta ezaugarrien gene-oinarriak hobeto ulertuko zirelakoan. Baina bizian gauzak ez dira hain errazak: geneak ezagutzeaz gain, geneen…