Nire lana egiteko gene-informazioa behar dut. Eta horretarako jendeak bere gene-informazioa eman nahi izatea. Beti modu altruistan egiten dute, gaixotasun bat edo beste ikertzeko erabiltzen baititugu. Edo gene-informazio hori biobanku batetik lortzen dugu, non norbanakoek arrazoi bategatik edo besteagatik bertan utzi dituzten. Esate baterako, nik hori egin dut ere, logikoa…
COVID-19aren krisiak zientziari begira jarri gaitu. Gertatzen ari zena ulertzeko zientzialari, ikertzaile eta adituak jarri dira kamera, mikrofono eta komunikabideen aurrean. Baina galdera guztientzat ez zegoen erantzunik edo erantzun horiek aldatuz joan dira, zehaztasun eta ñabardurak gehituz. Hori dela eta iradoki da agian jendeak zientzian konfiantza gal dezakela eta gizartean…
Sorta honetan zehar hainbat aldiz aipatu dut iruditzen zaidala COVID-19ari buruzko zientzia-artikuluen hiperinflazioa dagoela. Pasaden ostiralean Berrian Ion Orzaizek gaia oso txukun landu zuen. Hainbat gako ematen dira bertan, esate baterako argitalpen-sistema zaharkitua edota ikerkuntza-sistemaren inertziak. Egia da nori galdetzen diozun arabera, esango dizu ona dela hainbeste ikertzailek zientzia-artikuluak argitaratzea, horrek…
Ezaugarri eta gaixotasun askok gene-oinarria dute. Idatzi ditudan berrehun testuetan zehar horietako batzuk azaldu ditut, azken finean, genetikaren bidez hori delako ulertu nahi duguna: lau aukeren konbinazio ezberdinek nola sortzen duten bizian ikusten ditugun funtzio biologiko guztiak. Eta horrek dituen elkarrekintza eta inplikazioak. Baina ikertzen den ezaugarriaren arabera tentuz ibili…
Sorta honetan zehar aipatu izan dut hautespen naturala gainditu genuela uste genuela baina eboluzioak zaplazteko bat eman zigula. Baita ere @mikelgs -k proposatu zidan ea benetan hautespen naturala saihestu dugun egokitzeko dugun gaitasunagatik eta gure kiderik ahulenak zaintzeagatik. Gaurkoan hori landuko dugu beste modu batera: nola giza-populazioak egokitu diren lekuetara eta horrek zein…
SARS-CoV-2ak ACE2 hartzailea erabiltzen du zeluletan sartzeko. Hori ondo ikasi dugu. Baita ere badirudi ezberdintasunak daudela emakumeek eta gizonek COVID-19ari duten sentikortasunean. Eta ACE2 hartzailea X kromosoman dagoenez, baten batek proposatu du emakumeek bi X kromosoma dutenez eta gizonek bakarra, ba genearen adierazpena handiagoa dela eta horregatik daudela ezberdintasunak. Garunak eztanda egin…
Gero eta ikerketa gehiago daude non ikusten den sexuak eragina duela gene-oinarria duten gaixotasunetan. Ezberdintasun horiek gaixotasunak garatzeko arriskuan eragina dute eta, kasuan kasu, aztertu behar da sexuak zein mekanismoen bidez eragiten duen ezberdintasun hori. Orain dela gutxi argitaratutako lan batek emakumeak eta gizonak modu ezberdinean eragiten dien hiru gaixotasun aztertu…
Normaltasuna estatistikan erabiltzen da balioen banaketa bat izendatzeko. Ez naizenez matematikaria (euskaldunen artean matematikari dibulgatzaile apartak ditugu) ez naiz hori azaltzen saiatuko; bakarrik biologo moduan askotan erabiltzen dugun kontzeptua dela azaldu nahi dut, aztertzen ditugun ezaugarri askok banaketa hori baitute.
Itxialdirako sorta honetan gene-aniztasuna eta espezieek aurrera egiteko duten gaitasuna hainbatetan aipatu dut eta baita ere itxialdia baino lehenago Zientzia Kaieran gene-aniztasunak basoen kudeaketan lagun dezakela azaldu nuen. Gaur gai honi beste ertz batetik helduko diot, orain dela gutxi argitaratutako artikulu batean oinarritua: mutazioak eta espezien kontserbazioa.
Gure genometan guda-hotz bat dago. Alde batetik gene-osagai kooperatiboak daude; beste batetik gene-osagai bizkarroiak. Lehenengoek funtzio biologikoak burutzeko elkarlanean lan egiten dute; besteek bere burua kopiatzea besterik ez dute egiten. Bi indar hauen arteko tentsioek genomen eboluzioa bultzatu dute, batez ere bakoitzaren funtzioa kontrolatzen duten mekanismoak fintzen. Lan berri batek mekanismo horietako…