Ikusiko zenuten azken orduetan SARS-CoV-2aren jatorriari buruzko lan bat argitaratu berri dela. Txio askotan ikusiko zenuten lan hori erabili dela koronabirus horren jatorri artifiziala eta konspiranoikoa gutxiesteko. Baina ez gelditu soilik “aditu talde batek artifiziala ez dela esaten duenez, ba sinistu eta kitto”, aukera hau erabili dezakegu zergatik ez den artifiziala ulertzeko. Eta artikuluak uzten dituen beste datu interesgarri batzuk lantzeko.
(gehiago…)Etiketa: kultura zientifikoa
-
Itxialdirako genetika (3): antigorputzak
Txertorik ez dagoenez, gure immunitate-sistemak ez ditu antigorputzak garatu SARS-CoV-2 birusari aurre egiteko. Hortaz, antigorputz horiek norbera infektatua den ahala garatzen dira. Hortaz, gaurko pilulan antigorputzak kodetzen dituzten geneez arituko gara.
(gehiago…) -
Itxialdirako genetika (2): Immunitate-sistema
Etxean gelditu behar gara SARS-CoV-2aren hedapena moteltzeko eta, batez ere, immunitate-sisteman arazoak dituztenei laguntzeko. Birus hau guztiz berria denez, gure immunitate-sistemak ez daki nola egin behar dion aurre, denbora tarte bat behar du ikasteko eta birusari aurre egiteko. Osasuntsu gaudenon kasuan, denbora tarte hori kalte handirik gabe pasa dezakegu; baina immunitate-sisteman arazoak dituztenek ez dute aukera hori eta, horregatik, tentuz jokatu behar dugu. Horregatik da hain garrantzitsua immunitate-sistema. Eta genetikaren ikuspuntutik oso liluragarriak diren ezaugarriak ditu.
(gehiago…) -
Itxialdirako genetika (1): Birusak
COVID-19 gaixotasuna sortzen duen SARS-CoV-2 birusa gurean da. Eta horrek erantzukizunez jokatzera behartzen gaitu: birusaren hedapenak gure osasun-sistema ez kolapsatzeko eta bere sistema immunea pattal duten pertsonak babesteko. Hori egiteko modurik onena etxean gelditzea da, oinarrizko gauzak egitera atera soilik eta, nola ez, jendetzak ekidin. Halako salbuespen eta krisi egoerak psikologikoki gogorrak dira, bai beldurragatik, bai itxialdiagatik. Hortaz, egoera hau jasangarriagoa egiteko, Edonolan egunero dibulgazioa egingo dut, konpainia pixka bat egiteko eta, gainera, pixka bat ikasteko 😉.
(gehiago…) -
(Ia) dena gene-arraroa da
Genetikan lan egiten dugunok, bereziki populazioen genetikan, badugu beti jazar egiten gaituen mamu bat. Gure gene-azterketak egiten ditugu, gure ondorioak atera, gaixoatasunen gene-oinarriaz hitz egiten dugu baina jakin badakigu mamu hori hor dagoela. Hor ez dagoela bezala jokatzen dugu edo berataz hitz egiten dugu hor dagoela dakigula esaten baina praktikara eraman gabe. Galdutako heredagarritasuna da mamu hori.
(gehiago…) -
Zientzia kontsumitu, kultura kontsumitu
Dakizuen bezala, eman dudan matrakarekin jakin beharko zenukete, aste bat pasa nuen nire urtebetetzea ospatzen. Azaroaren 1ean hasi eta 7an bukatu. #koldotxuk37tour traola erabili nuen istorioak eta pasadizoak partekatzeko; eta, behin bukatuta, tour horren kronikatxo bat egitea bururatu zitzaidan. Ideia urriaren hasieran etorri zitzaidan burura, behin bi ekitalditan parte-hartzeko gonbitea jasota. Berez, “gehien gustatzen zaidana” izenburua jarriko nion, baina azken momentuan aldaketa bat egin nuen.
-
Gehiago pairatu ala esan?
Tripako gaitzak ikertzen ditudanetik zerbaitek atentzio deitu badit zera da, horietariko gaitz dezente emakumeek gizonek baino gehiago pairatzen dituztela. Edo estatistikek hori diote. Hori dela eta iradokitzen da gaitz hauen oinarria hormonala izan daitekeela. Emakumeek arazo gehiago dituztela komuneko kontuekin. Egia da gaixotasunetan eta hauek ikertzerakoan emakume eta gizonen artean ezberdintasunak daudela. Baina tripako kontuekin hain nabarmena izateak beti harritu nau. Edo ulertzen zaila egiten zait.
(gehiago…)
-
Hamaika geruza, ondorio anitzak
Eeee, bai, bizirik nago. Hilabete nahiko zoroak izan dira (eta izaten jarraituko dute) baina bueltan naiz kafepintxo batekin. Ea gehiagotan ager naitekeen. Gainera gaur egun handia da: 21. Korrika hasiko da eta Edonolak 12 urte betetzen ditu. Zenbaki joko kuriosoa eta aitzakia bikaina euskara eta zientzia uztartzen jarraitzeko. Eta, beno, beste etxe batzuetan irakur diezadakezunez, ganoraz egindako genetikaren dibulgazio-kuota betetzen dut. Horregatik honako honetan, egun berezia dela ospatzeko zerbait hardcorea egin nahi dut, harrikada totxo dentso bat. Edonolaren estilo-liburuaren aurka (bai, estilo-liburua dut, hemen gauzak ganoraz egiten ditugu!) eta egin ohi dudanaren aurka. Zeren, aizuek, hau nire bloga da eta nahi dudanean nire arauak 3.14159kutara bidaltzen ditut 😂😂😂 Lasai ez baduzu dena ulertzen, gaurko ariketa honen alderik onena bidean dago. Ekin diezaiogun bada bideari. Ah! Eta argazkien oinak irakurri, testuaren jokaren parte dira.
Indarrak hartzeko kafepintxoa. -
Genetika 90eko hamarkadan geldirik (eta II)
Aurreko batean genetikak azken 20-25 urteetan gauza berdina egin duela azaldu nuen, zein gene eta zergatik ikertzen zenaren harira. Beste arrazoiren artean, gene batzuk ikertzeko duten erraztasuna, noiz ikertzen hasi ziren eta famatua dena famatuago egiten dela aipatu nituen. Eta horrek ondorio batzuk dakartza.
-
Botikak geneen neurrira
Blog honetan genetika jendartean zabaltzen saiatzen naiz. Hori dela eta, noizbehinka, genetikaren inguruan nahi duzuen galdera egiteko aukera duzuela gogoratzen dizuet 😉 . Azkenengoan Euskaldun batek erronka jaso eta bere galdera egin zuen.
https://twitter.com/euskaldunbat/status/1044884541536653312
Botelasterrean erantzuteko hari arin bat egin banuen ere, gaurkoan garatuago eta osotuago azaltzen saiatuko naiz gai hau, hots, botika pertsonalizatuen inguruan arituko naiz.
