Zoi. MTHFR siglen atzean metilenetetrahydrofolate erreduktosa izen korapilotsua dago. Gene honek 3286 aldiz zitatu da artikulu biomedikuetan eta, horregatik, sailkapen honen 8. postua eskuratzen du. Bere interesa 90 hamarkadeko bukaeran hasi zen eta urtero bere inguruan gero eta lan gehiago argitaratu dira.
Eguzki-Sistemako zortzi planetak.
Bele. Gizakiotan gehien ikertutako 9. genea estrogeno hartzaile 1 delakoa, ESR1 lagunentzat, da. Literatura zientifikoan 2901 aldiz aipatua izan da, 2003. urtetik aurrera urtez-urte bere ikerkuntzan hazkundea egon da, eta orekatutako hazkunde horrek 9. postua eskuratzea baimendu dio.
Harma. Gizakiotan gehien ikertu diren 10 geneen artean zerrenda ixten, hots historiako 10. generik ikertuena, AKT1 dugu. AKT serina/treonina kinasa 1 izenez ezagutzen den gene hau, gizakiotan, 2839 zientzia-artikulutan aipatua izan da. 2001-2005 urteen artean metatu zituen zitarik gehienak, ranking honetako 10. postura bultzatu zuena, eta 2006. urtean ia ahaztu egin zen gene hau.
Mundu guztiak zerrendak egiten diut. Zerrendak oso gustoko ditugu. Eta urte bukaera/hasiera parte hoentan Top10 zerrendak nonnahi aurkitzen ditugu. Genetikan ez gara gutxiago eta Azaro partean Peter Kerpedjievek gizakiotan gehien ikertutako geneen zerrenda egin zuen. Hurrengo asteetan gurera 10 ikertuenak ekarriko ditugu.
Teknopoliseko Atariko frogan egon nintzenean zientziaren hanka-sartzerik handiena eugenesia izan zela erantzun nuen. Eta gaur gai mingarri horretaz idatziko dut. Gure iragana ezin baitugu ahaztu eta egindako kalteetatik ikasi behar baitugu.
Guztiok pairatu ditugu sabeleko minak edo ondoezak. Izan gehiegi jan edota edateagatik, birus batengatik edo urduritasunagatik. Baina batzuetan hauek ez dira arrazoi nahikoak gure sabelei gertatzen zaiena ulertzeko eta genetikara jotzen dugu gure barrenak hobeto ezagutzeko.
Zer da garrantzitsuago, genetika ala ingurunea? Urte luzez pendulu baten bezala alde batera eta bestera doan eztabaida. Ingelesek “nature or nurture?” bezala laburtzen dute, baina niri Jean Etxepareren hitzek gaia nola plazaratzen duten nahiago dut (Kepa Altonagari irakurri nizkion “Etxepare Aldudeko medikua” liburuan 21. orrian).
Azturek dituzte jaidurak zabaltzen eta gogortzen
Iraileko ekinokzioarekin batera nire hibernazioa bukatzen da eta Edonolara itzultzen naiz genetika mundu guztiari ulergarri eta erakargarri egitera. Edo behintzat saiatzera. Lasaitasun eta opor garaia bada ere, udak hainbat berri interesgarri utzi ditu genetikarekin lotuak. Zientziak ez du inoiz atsedenik hartzen.
Datu genetikoekin lan egiten badut ere (ez dut lagin bat nire bizitzan ukitu) datu horiek sortzeko beharrezko materiala lortzea (inoiz ukitu ez ditudan lagin horiek) zaila dela badakit. Edozein ikerketa genetiko planteatzerakoan muga hori da: lortu daitekeen lagin kopurua. Ez dakizue zein zailak diren lortzen eta, horregatik, zein preziatuak diren. Muga hau, gainera, bikoitza da: aztertu nahi duzun gaixotasun edo ezaugarria duten pertsonen kopurua mugatua da; eta bestetik parte hartu nahi duten pertsonen kopurua nahiko eta beharko genukeena baino apalagoa da.